Mắt cá ngừ xem là món đặc sản “độc quyền” của Phú Yên. Nghe tên một số thực khách có vẻ e ngại nhưng không ai có thể phủ nhận được sự độc đáo, tinh tế cũng như sức hút kỳ lạ từ hương vị của món ăn thú vị này.
Là vùng đất được thiên nhiên hết mực ưu ái ban tặng cho những cảnh đẹp hữu tình, vừa gây thương nhớ bởi các món ăn ngon như sò huyết đầm Ô Loan, bò một nắng, lẩu sứa… Bên cạnh đó không thể không nhắc tới món mắt cá ngừ – đặc sản có “một không hai” được người dân đất Phú gọi với cái tên mỹ miều là Đèn pha đại dương.
Phú Yên ví như “thủ phủ cá ngừ đại dương”, vì người dân làng biển là những người đầu tiên phát triển nghề câu loại cá này vào năm 1994.
Cá ngừ đại dương thường nặng từ 40 – 50 kg nên cầu mắt khá to, trọng lượng khoảng 100 – 200gr/ mắt. Chính vì vậy nên khi mang đi chế biến, món ăn này sẽ khiến không ít người phải “khiếp vía” và vội buông đũa.
Nhưng nếu vượt qua nỗi sợ hãi thì món ăn trở nên hấp dẫn, dễ “gây nghiện”. Tuyệt vời hơn nữa, những con mắt đen, to, đặc biệt là có giá trị dinh dưỡng tương đối cao, đặc biệt giàu DHA và Omega 3, rất tốt cho sự phát triển của não bộ.
Mắt cá ngừ đại dương là món ăn phổ biến ở Hàn Quốc hay Nhật Bản. Do văn hóa ẩm thực khác nhau nên mỗi quốc gia lại có cách chế biến riêng biệt. Nếu người Nhật thưởng thức món ăn độc đáo này bằng cách đun sôi mắt cá trong nước có sẵn gia vị như đường, nước tương, một ít rượu sake. Thêm nữa, họ cũng biến tấu thành các món chiên, hầm, luộc.
Ở Việt Nam, món mắt cá ngừ vinh dự lọt vào top 10 đặc sản nổi tiếng do Hội kỷ lục gia Việt Nam bình chọn. Vì thế, bất cứ du khách nào đến Phú Yên cũng phải tìm “đèn pha đại dương” để thưởng thức cho bằng được.
Mắt cá ngừ đại dương được chế biến thành nhiều món ăn đa dạng như nấu canh, chưng cách thủy… Trong đó nổi tiếng nhất phải là mắt cá ngừ tiềm thuốc bắc. Mắt cá sau khi sơ chế sẽ được cho vào hũ đất nung nhỏ, thêm vào gia vị, rau củ và một số loại thuốc bắc như kỷ từ, táo tàu… Cuối cùng chỉ cần đặt hủ lên bếp lửa nấu chín. Tùy vào mắt cá ngừ to hay nhỏ mà một hũ có thể là một hoặc hai mắt cá ngừ để phục vụ thực khách.
Điều đặc biệt là mặc dù món ăn hầm với một số loại thuốc bắc, nhưng khi ăn hầu như không cảm nhận được vị thuốc.
Giữa thời tiết lúc nào cũng mát rượi nhờ gió biển thổi vào thì việc húp một chút nước dùng, căn một miếng táo tàu và thưởng thức mắt cá sẽ khiến bạn cảm nhận rõ văn hóa ẩm thực của người dân địa phương. Đừng quên gắp thêm một đĩa rau thơm ăn kèm. Mắt cá ngừ khi ăn hơi bùi bùi, béo béo, nhiều người còn cho thêm bánh tráng, đậu phộng vào ăn cùng.
Tại Phú Yên, mắt cá ngừ đại dương được coi là món ăn chơi, chỉ ăn kèm với cải bẹ xanh xắc nhuyễn, bánh đa nướng nóng giòn và chén nước tương cay. Mắt cá ngừ có vị béo, dễ gây ngán nên mỗi người chỉ nên dùng 1 phần.
Ngày nay, du lịch đến Phú Yên, từ các nhà hàng sang trọng tới các quán ăn nhỏ vỉa hè ven đường, du khách dễ dàng tìm thưởng thức ngay món đặc sản trứ danh. Do số lượng cá ngừ đánh bắt được không quá nhiều, chỉ đủ phục vụ nhu cầu của người dân tại địa phương nên rất khó tìm thấy món ăn này ở các địa phương khác.
Tuệ Lâm
